Compare Revisions

toegankelijkheid, schermlezers, screenreaders

Lees meer over Firefox-functies die de browser en inhoud toegankelijk maken voor slechtzienden, blinden of mensen met een beperkte hand- of armfunctie.

Firefox bevat vele mogelijkheden om de browser en webinhoud toegankelijk te maken voor alle gebruikers, inclusief slechtzienden, blinden of mensen met een beperkte hand- of armfunctie. __TOC__ = Een toetsenbord gebruiken = Een lijst met algemene sneltoetsen is beschikbaar onder [[Keyboard shortcuts - Perform common Firefox tasks quickly]]. == Een toetsenbord gebruiken om binnen pagina’s te navigeren == Als u naar het Firefox-menu [[Image:Fx57Menu]] gaat en {menu [[T:optionsorpreferences]]} selecteert, vindt u in de sectie ''Navigeren'' van het paneel {menu Algemeen} de instelling '''Altijd de pijltoetsen gebruiken om binnen pagina’s te navigeren'''. Hiermee kunt u door webinhoud bladeren alsof u zich in een alleen-lezen-editor bevindt. U kunt het toetsenbord gebruiken om webinhoud te selecteren en naar het klembord te kopiëren. U kunt altijd op {key F7} drukken om deze functie aan of uit te zetten. Als u op {key F7} drukt, zal Firefox vragen of u deze functie echt wilt aanzetten. U kunt deze vraag uitschakelen door '''Dit dialoogvenster niet opnieuw tonen''' te selecteren. == Naar tekst zoeken wanneer u begint met typen == Het paneel ''Navigeren'' in het paneel {menu Algemeen} van de [[T:optionsorpreferences]] van Firefox bevat de instelling '''Naar tekst zoeken wanneer u begint met typen'''. Hiermee kunt u snel naar tekst of hyperlinks in een webpagina navigeren. Deze functie heeft twee modi. Druk op {key /} en start met typen om alle tekst op de huidige pagina te doorzoeken, of druk op {key '} voor uw zoekterm om alleen in hyperlinks te zoeken. Terwijl u typt, zal Firefox overeenkomende tekst of hyperlinks markeren. De volgende sneltoetsen bedienen deze functie: * Typ meerdere tekens om uw zoekopdracht te verfijnen. Firefox zal de volgende overeenkomende hyperlink of tekst markeren of u erop attenderen dat niets overeenkwam. * Druk op {for win,linux}{key Ctrl}{/for}{for mac}{key command}{/for} + {key G} of {key F3} om de volgende overeenkomst van uw huidige zoekterm te vinden. * Druk op {for win,linux}{key Ctrl}{/for}{for mac}{key command}{/for} + {key Shift} + {key G} of {key Shift} + {key F3} om de vorige overeenkomst van uw huidige zoekterm te vinden. * Druk op {key Backspace} om het laatst ingevoerde teken ongedaan te maken. Firefox zal terugspringen naar de eerder gemarkeerde tekst. * Druk op {key Esc} om een zoekopdracht te annuleren. U kunt een zoekopdracht ook annuleren door de focus te wijzigen, of eenvoudig de time-out af te wachten. Als deze optie is aangevinkt, kunt u op elk gewenst moment beginnen met typen om automatisch een zoekopdracht op de huidige pagina te starten. Standaard kijken automatisch gestarte zoekopdrachten naar alle tekst op de pagina. U kunt alsnog expliciet op {key '} of {key /} drukken om in één van beide modi met zoeken te beginnen. U kunt deze functie gebruiken om naar knoppen, tekstvelden en andere formulieropdrachten te gaan. Zoek naar de tekst die net voorafgaat aan de formulieropdracht die u wenst en druk op {key Tab}. Op {key Tab} drukken verlaat automatisch de zoekopdracht en brengt het eerstvolgende formulierveld of knop na de gemarkeerde tekst in focus. == HTML-sneltoetsen == Op sommige webpagina’s zijn sneltoetsen toegewezen aan verschillende elementen op de pagina. Druk op {for win,linux}{key Shift} + {key Alt}{/for}{for mac}{key Ctrl+option}{/for} + '''sneltoets''' om de cursor direct naar één van deze elementen te verplaatsen. {note}Welke toets de '''sneltoets''' is, hangt af van de website. Dit wordt door de auteur van de website bepaald, niet door Firefox.{/note} = Muissneltoetsen = Een lijst met algemene sneltoetsen voor de muis is beschikbaar onder [[Use mouse shortcuts to perform common tasks in Firefox]]. = Zoomen, lettertypen en kleuren = == Pagina zoomen == U kunt op webpagina’s en afbeeldingen in- en uitzoomen met de volgende sneltoetsen: * Druk op {for win,linux}{key Ctrl}{/for}{for mac}{key command}{/for} + {key +} om de pagina een slag groter weer te geven. * Druk op {for win,linux}{key Ctrl}{/for}{for mac}{key command}{/for} + {key −} om de pagina een slag kleiner weer te geven. * Druk op {for win,linux}{key Ctrl}{/for}{for mac}{key command}{/for} + {key 0} (nul) om de pagina op normale grootte weer te geven. Zie [[Font size and zoom - increase the size of web pages]] voor andere manieren om op een pagina in en uit te zoomen. == Tekst zoomen == U kunt ervoor kiezen alleen de tekstgrootte te wijzigen via de functie ''Tekst zoomen'': # {for win7,win8,win10}Druk op de {key Alt}-toets om de traditionele Firefox-menu’s tijdelijk zichtbaar te maken.{/for}{for win,linux}Klik boven in het Firefox-venster{/for}{for mac}Klik in de menubalk{/for} op het menu {menu Beeld} en ga dan naar {menu Zoomen}. #Selecteer {menu Alleen tekst zoomen}, zodat de bediening alleen van toepassing is op tekst, niet op afbeeldingen. De volgende sneltoetsen bedienen de tekstgrootte wanneer Tekst zoomen is geselecteerd: * Druk op {for win,linux}{key Ctrl}{/for}{for mac}{key command}{/for} + {key +} om de tekstgrootte te vergroten. * Druk op {for win,linux}{key Ctrl}{/for}{for mac}{key command}{/for} + {key −} om de tekstgrootte te verkleinen. * Druk op {for win,linux}{key Ctrl}{/for}{for mac}{key command}{/for} + {key 0} (nul) om de tekstgrootte terug te zetten naar de standaardgrootte van de pagina. Houd er rekening mee dat sommige webpagina’s onjuist kunnen worden weergegeven als u de tekstgrootte vergroot of verkleint. Zie [[Font size and zoom - increase the size of web pages]] voor andere manieren om op de tekst in een webpagina in en uit te zoomen. {for win, fx103} ==De grootte van knoppen en menu’s wijzigen== Firefox detecteert automatisch de voorkeursgrootte van tekst van uw besturingssysteem en past zich daarop aan. Als u de weergavegrootte voor tekst op uw computer wijzigt, worden alle websites, Firefox-knoppen en -menu’s daaraan aangepast. Om bijvoorbeeld wijzigingen in deze instellingen in Windows 10 te maken, volgt u de onderstaande stappen: #Klik op het Windows-pictogram in de taakbalk. #Klik op {menu Instellingen}. #Selecteer {menu Toegankelijkheid}. #Klik op {menu Weergave}. #Pas onder ''Tekst groter maken'' de schuif aan aan de tekstgrootte van uw voorkeur. In het Engels heeft Microsoft de gebruikte terminologie in Windows 11 gewijzigd. De term ''Toegankelijkheid'' is in het Nederlands gelijk gebleven. {/for} == Lettertypen en kleuren instellen == Zie [[Change the fonts and colors websites use]] voor gedetailleerde instructies over het kiezen van de lettertypestijlen en kleuren van uw voorkeur. == Een minimale lettergrootte instellen == Sommige websites kunnen tekst bevatten die te klein is om comfortabel te lezen. Om zulke pagina’s makkelijker te kunnen lezen kunt u een minimale lettergrootte instellen. Op webpagina’s die tekst kleiner dan deze grootte proberen weer te geven, zal Firefox de tekst naar uw gekozen grootte vergroten. Ga om een minimale lettergrootte in te stellen opent u het Firefox-menu [[Image:Fx57Menu]] en selecteert u {menu [[T:optionsorpreferences]]}. Ga in het paneel {menu Algemeen} naar beneden naar ''Taal en Vormgeving'' en klik op de knop {button Geavanceerd…} in de sectie ''{for not fx100}Lettertypen & kleuren{/for}{for fx100}Lettertypen{/for}''. U kunt een minimale lettergrootte opgeven via het vervolgkeuzemenu. Merk op dat sommige webpagina’s onjuist kunnen worden weergegeven, afhankelijk van uw keuze voor minimale lettergrootte. == Paginalettertypen voorrang geven == Sommige websites kunnen tekst weergeven in een lettertype dat moeilijk te lezen is, en andere kunnen vertrouwen op de standaardlettertypen van de browser. Doe het volgende om uw standaardlettertypen in te stellen: #[[T:optionspreferences]] #Scroll in het paneel {menu Algemeen} omlaag naar ''Taal en Vormgeving''. # Kies een standaardlettertype en -grootte in de sectie ''{for not fx100}Lettertypen & kleuren{/for}{for fx100}Lettertypen{/for}''. U kunt standaardlettertypen opgeven voor verschillende stijlen, inclusief schreef, schreefloos en monospace, door op de knop {button Geavanceerd…} te klikken. Veel webpagina’s geven echter hun eigen lettertypen op, dus zullen uw keuzes daarop geen effect hebben. Vink de instelling '''Pagina’s toestaan om hun eigen lettertypen te kiezen, in plaats van mijn selecties hierboven''' uit om de lettertypen zoals gedefinieerd door zulke pagina’s niet te gebruiken. Merk op dat sommige webpagina’s onjuist kunnen worden weergegeven, afhankelijk van uw keuze voor een standaardlettertype. == Paginakleuren voorrang geven == Sommige webpagina’s kunnen tekst- en achtergrondkleuren weergeven die moeilijk te lezen zijn, en andere kunnen vertrouwen op de standaardkleuren van de browser. Doe het volgende om uw standaardkleuren in te stellen: #[[T:optionspreferences]] #Scroll in het paneel {menu Algemeen} omlaag naar ''Taal en Vormgeving''. #Klik op de knop {for not fx100}{button Kleuren…}{/for}{for fx100}{button Kleuren beheren…}{/for} in de sectie ''{for not fx100}Lettertypen en Kleuren{/for}{for fx100}Kleuren{/for}''. U kunt standaard tekst- en achtergrondkleuren instellen, evenals standaardkleuren voor bezochte en niet-bezochte hyperlinks. Ook kunt u opgeven of hyperlinks moeten worden onderstreept. Veel webpagina’s gebruiken echter hun eigen kleuren, waardoor uw keuzes geen effect zullen hebben. Gebruik om de kleuren zoals gedefinieerd door webpagina’s niet te gebruiken het vervolgkeuzemenu om '''De door de pagina opgegeven kleuren overschrijven met uw selecties hierboven''' in te stellen op {menu Altijd}. {note}De tekst- en achtergrondkleuren die u hierboven instelt worden ook gebruikt als u PDF’s bekijkt in Firefox.{/note} = Een thema met hoog contrast gebruiken = Firefox detecteert automatisch of u een thema met hoog contrast in Windows gebruikt en geeft alles in uw hoogcontrast-kleurenschema weer. Dit heeft voorrang boven alle andere browser- of pagina-instellingen en beïnvloedt de Firefox-interface zelf (alle menu’s, vensters en dialoogvensters) en de inhoud van alle pagina’s die u bezoekt. {for win} {for win7}Ga om een thema met hoog contrast te gebruiken naar {menu menu Starten}, selecteer {menu Configuratiescherm}, daarna {menu Vormgeving en persoonlijke instellingen}, tot slot {menu Het thema wijzigen} en kies een van de thema’s met hoog contrast.{/for}{for win8}Open om een thema met hoog contrast te gebruiken het paneel Charms, selecteer {menu Configuratiescherm} vanuit de charm {menu Instellingen}, daarna {menu Vormgeving en persoonlijke instellingen}, tot slot {menu Het thema wijzigen} en kies een van de thema’s met hoog contrast.{/for}{for win10}Ga om een thema met hoog contrast te gebruiken naar {menu menu Starten}, selecteer {menu Instellingen}, daarna {menu Toegankelijkheid}, en tot slot {menu Hoog contrast} aan de linkerzijde. Kies een van de thema’s met hoog contrast in het vervolgkeuzemenu en klik op {button Toepassen}.{/for} {/for} = Webinhoud beheren = == Pop-upvensters blokkeren == Zie [[Pop-up blocker settings, exceptions and troubleshooting]] voor informatie over het blokkeren van pop-upvensters. == JavaScript-gedrag beperken == JavaScript kan worden gebruikt om dingen te doen die sommige mensen niet leuk vinden. Voor betere controle hierover kunt u [https://addons.mozilla.org/firefox/search/?tag=privacy extensies voor privacy] installeren. Voor meer info, zie [[JavaScript settings and preferences for interactive web pages]]. = Compatibiliteit met ondersteunende technologieën = == Schermlezer == Een schermlezer is een softwaretoepassing die probeert vast te stellen en te interpreteren wat er op het scherm wordt weergegeven (of om precies te zijn, naar het standaard uitvoerapparaat wordt gestuurd, ongeacht of er een beeldmonitor aanwezig is). Deze interpretatie wordt vervolgens opnieuw aan de gebruiker aangeboden met tekst-naar-spraak, geluidspictogrammen of een Braille-uitvoerapparaat. Schermlezers bieden een soort ondersteunende of assistieve technologie (AT) die in potentie nuttig is voor mensen die blind, visueel beperkt, analfabetisch of leergestoord zijn, vaak in combinatie met andere ondersteunende technologieën, zoals schermvergroters. Het bovenstaande is overgenomen van Wikipedia onder de [http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/ Creative Commons – Attribution-ShareAlike 3.0]-licentie. Hier zijn een [https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_screen_readers lijst van schermlezersoftware (en)] en koppelingen naar gebruikelijke programma’s: {for win} *[https://www.nvaccess.org/ NVDA] *[http://www.webbie.org.uk/thunder/ Thunder] *[https://webinsight.cs.washington.edu/wa/ WebAnywhere] *[http://www.freedomscientific.com/ JAWS] (commercieel) *[https://www.aisquared.com/products/zoomtext/ ZoomText] (commercieel) *[https://yourdolphin.com/product/version?id=182 Supernova] (commercieel) *[https://addons.mozilla.org/firefox/search/?q=screen%20reader&type=extension Zoeken naar schermlezer-add-ons voor Firefox] {/for} {for mac} *[https://www.apple.com/nl/accessibility/mac/vision/ VoiceOver] - Firefox bevat standaard ondersteuning voor Voiceover. (Deze [https://support.apple.com/kb/PH25310 Apple Support-pagina] geeft uitleg over het inschakelen van VoiceOver en andere voorkeuren voor Toegankelijkheid.) *[http://www.assistiveware.com/proloquo.php Proloquo] *[https://webinsight.cs.washington.edu/wa/ WebAnywhere] *[https://addons.mozilla.org/firefox/search/?q=screen%20reader&type=extension Zoeken naar schermlezer-add-ons voor Firefox] {/for} {for linux} *[https://webinsight.cs.washington.edu/wa/ WebAnywhere] *[https://wiki.gnome.org/Projects/Orca orca] *[https://addons.mozilla.org/firefox/search/?q=screen%20reader&type=extension Zoeken naar schermlezer-add-ons voor Firefox] {/for} = Nuttige koppelingen voor toegankelijkheid vinden = *De website [http://accessfirefox.org Access Firefox] bevat vele nuttige koppelingen. {for win} *Freedom Scientific onderhoudt een aantal [http://www.freedomscientific.com/Support/UserGroups mailinglijsten voor JAWS-gebruikers]. *GW Micro onderhoudt een aantal [http://www.gwmicro.com/Support/Email_Lists/ mailinglijsten voor Window Eyes-gebruikers]. {/for} *Bezoek [https://developer.mozilla.org/docs/Web/Accessibility Mozilla Accessibility op MDN] voor meer info over Mozilla en toegankelijkheid.