Çerezler web sitelerinin cihazınızda depolanması için tarayıcınızdan izin isteyebileceği görünmez veri parçalarıdır. Gelecek sefer aynı web sitesini ziyaret ettiğinizde web sitesi tarayıcınızdan bu çerezleri okumasını isteyebilir. Web sitelerinin tercihleriniz gibi şeyleri “hatırlayabilmesi” bu şekilde gerçekleşir.

Çerezlerin başka bir kullanım şekli ise bir web sitesinden başka bir web sitesine veri aktarımıdır. Örneğin bir e-ticaret sitesi satın alımınız ile ilgili bilgileri çerezlerde tutabilir ve sizi inceleme veya ödeme sitesine yönlendirebilir. Bu web sitesine göre e-ticaret sitesinin oluşturduğu çerezler üçüncü taraf çerezler olarak adlandırılır. Ayrıca geliştiricilerin web sitelerine işlevsellik eklemek için kullandığı bazı web kütüphaneleri vardır. Bu web kütüphaneleri de cihazınızda çerezler oluşturabilirler. Eğer web kütüphanesinin oluşturduğu çerezler web sitesinin alan adı dışındaki bir alan adında ise bunlar da üçüncü taraf çerezlerdir.

Popüler web kütüphaneleri birçok web sitesi tarafından kullanılır. Belirli bir web kütüphanesini kullanan bir web sitesini ziyaret ettiğinizde bu web kütüphanesi cihazınızda çerez oluşturabilir. Eğer daha sonra aynı web kütüphanesini kullanan başka bir web sitesini ziyaret ederseniz bu web kütüphanesi önceki web sitesinde oluşturulan çerezleri okuyabilir. Birden fazla web sitesinde oluşturulan ve okunan bu tür üçüncü parti çerezlere siteler arası çerezler denir.

Siteler arası çerezler

Web sitelerinin veya web kütüphanelerinin siteler arası çerezleri kullanmasının iki ana nedeni vardır:

• Siteler arası izleme: Siteler arası çerezlerin en yaygın kullanım amacı budur. İzleyiciler, siteler arası çerezleri kullanarak ziyaret ettiğiniz web siteleri hakkında bilgi toplar ve bu bilgileri genellikle reklam amaçlı olarak başka şirketlere gönderir. Gezinirken bir reklamın sizi izlediğini hissederseniz bu, siteler arası izlemenin bir sonucudur. Aynı izleyici birden fazla web sitesinde bulunuyorsa zamanla sizin hakkınızda daha iyi bir profil çıkarabilir.

• Fonksiyonel çerezler: Bazı web siteleri düzgün çalışabilmek için bu çerezleri kullanırlar. Örneğin bazı web sitelerinin servislerini kullanarak giriş yapmanız için (örn. Facebook girişi) veya o web sitesi için bir ödemeyi işlemek için (örn. Amazon Pay) siteler arazı çerezleri kullanmaları gerekebilir.

Firefox'un Gelişmiş İzlenme Koruması özelliği siteler arası izleyicilerden gelen çerezleri engeller ve diğer üçüncü taraflardan gelen çerezleri izole eder. Bu, bir web sitesinizdeki aktivitenizin başka web sitelerine görünür olmasını engeller. Daha fazla bilgi için Masaüstü Firefox sürümünde Gelişmiş İzlenme Koruması ve SmartBlock for Enhanced Tracking Protection makalelerine göz atın.

Siteler arası çerezleri yönetme

Siteler arası çerezler Firefox tarafından varsayılan olarak engellenir ancak bazen bir web sitesi tarayıcıya çalışabilmesi için bu çerezleri kullanması gerektiğini söyleyebilir. Bu durumda Firefox size bilgi vermeden üçüncü taraf bir web sitesinin ilk beş kere (veya bir oturumda yaptığınız benzersiz ziyaretlerin %1'i kadar, hangisi daha fazlaysa) siteler arası çerezleri kullanmasına izin verir. Bu noktadan sonra Firefox bu çerezler hakkında sizi bilgilendirecektir. İzin vermemeniz durumunda Firefox bu çerezleri engelleyecektir çünkü bu noktadan sonra bu sıklıkla erişim isteyen bir site izleyici olabilir.

Üçüncü taraflar yalnıza bulunduğunuz web sitesiyle etkileşime geçerseniz izin isteyebilecektir. Örneğin dog.com sitesini ziyaret eder ve ödeme bölümünü seçerseniz Amazon Pay siteler arası çerezleri bu ödemeyi işlemek için kullanılabilir. Bundan sonra Firefox buna izin verip vermeyeceğiniz hakkında size soracaktır.

Bir web sitesinin çerezleri kullanmasına izin verilip verilmediğini adres çubuğundaki izinler simgesine tıklayıp İzinler panelini açarak görebilirsiniz.

Erişimi reddet

Eğer izni reddederseniz üçüncü taraf, oturumunuz sırasında siteler arası çerezleri kullanamayacaktır. Web sitesini yeniler veya yeniden yüklerseniz üçüncü taraf tekrar izin isteyebilir.

Erişimi geri al

Bir web sitesi için İzinler panelinde ✕ düğmesine tıklayarak daha daha önceden erişime izin verilmiş çerezlerin iznlerini geri alabilirsiniz.

Otomatik erişim

Firefox, üçüncü tarafların siteler arası çerezleri kullanmasına ilk beş kadar web site ziyaretinizde izin verir. Örneğin Amazon Pay; Old Navy, Blick, dogs.com ve başka birkaç sitede sizden izin istemeden çerezleri kullanabilecektir.

Eğer bir üçüncü taraf, siteler arası çerezleri birden çok web sitesinde kullanmaya devam ederse bu Firefox'a bu üçüncü tarafın bir izleyici olabileceği sinyalini verir. Bu noktada üçüncü tarafın siteler arası çerezleri kullanabilmesi için sizden izin istemesi gerekecektir.

Firefox'un siteler arası çerezlere geçici olarak izin verebileceği başka kurallar da mevcuttur. Bu kurallar Tek Oturum Açma gibi bazı özel kullanım alanları içindir ve genellikle üst düzey bir yönlendirme veya kullanıcı etkileşimi gerektirir. Bu, izleyicilerin bu kurallardan faydalanabilmesini zorlaştırır.